جام جهانی دودزا

جام جهانی دودزا

گزارش میدانی روزنامه‌ی جام‌جم از قهوه‌خانه‌ها

«تخت خالی نداریم،» متوجه دهان بازمانده از تعجبم پس از دیدن تخت و نیمکت‌های چوبی خالی می‌شود، «همه رزرو شده‌اند، وی‌آی‌پی هم جا ندارد». می‌گویم قبل از شروع شدن فوتبال می‌روم .شانه بالا می‌اندازد و می‌گوید «خب، در خدمتم» اینها مکالمه بین من و مجید، شاگرد ارشد قهوه‌خانه‌ای در مرکز تهران است.

سالنی 300 متری که همه نوع صندلی دارد از مبل و راحتی‌های چسبیده به میز صندوق که برای دوستان صندوقدار و مشتری‌های همیشگی است تا صندلی و تخت‌های چوبی که در قسمت انتهایی‌تر از در ورودی قهوه‌خانه قرار دارند.

انگار اینجا طبقه‌بندی‌هایی هست که مردم بیرون از قهوه‌خانه از آن بی‌خبرند.

 قلیان ویژه، قلیان خصوصی، تنه فلانی، صندلی فلانی و... اینها جملات و مکالمه‌های بین شاگرد قهوه‌چی‌هاست. مجید می‌گوید این آقایی که شیشه قلیانش شکسته است از مشتری‌های خاص و پولدار اینجا ست .هفته‌ای یکی دو بار و روزهایی که فوتبال باشد، اینجا می‌آید.همیشه دست به انعام و خیر بده است. تخت و قلیان مخصوص دارد. روزی که تیمش برنده شود روز خوش ماست. » اتاقی ویژه در قسمت بالایی قهوه‌خانه که با دیوار شیشه‌ای از قسمت معمولی جدا می‌شود، نمایشگر سه‌بعدی با اسپیکرهای مخصوص، مبل‌های راحتی آنچنانی، پذیرایی‌هایی متفاوت از جمله خدمات مخصوص وی آی‌پی‌نشین‌هاست. جایی که در آن غیر از فوتبال و خدمات ویژه ماجرای شرط‌بندی و کری‌خوانی شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد.

خودشان می‌گویند پیش‌بینی، اما صورت‌های قرمزشده و جر و بحث‌های با صدای بلند فکر هر‌بیننده‌ای را به سمت شرط‌بندی می‌برد.

 

قلیان - آنلاین

سفارش آنلاین قلیان، خدمت دیگری است که قهوه‌خانه‌ها ارائه می‌کنند.

 

لغزش جمعی

جمع شدن جوانان و تماشای بازی فوتبال رفتار نامناسبی نیست، اما وقتی در جمع راه برای رفتارهای ناپسند هموار می‌شود باید نگران بود، غفورشیخی، جامعه‌شناس نیز معتقد است وقتی جوانان در چنین محیط‌هایی حاضر می‌شوند احتمال غفلت‌شان افزایش پیدا می‌کند. او به جام‌جم می‌گوید: وقتی عمل ناپسندی مثل قلیان کشیدن در جمع انجام می‌شود از زشتی آن کم می‌شود. در این شرایط ممکن است رفتارهای آسیب‌زای بیشتری نیز اتفاق بیفتد برای نمونه می‌توان به مصرف مواد مخدر یا محرک اشاره کرد یا نسبت به رواج شرط‌بندی هشدار داد. آن‌طور که او می‌گوید برای کاهش این آسیب پلیس و دیگر ارگان‌های مسئول مانند معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان باید نظارت بیشتری بر قهوه‌خانه‌ها و کافی‌شاپ‌ها داشته باشند.

 

زنگ خطر زنانه

قهوه‌خانه‌های تهران قدیم به گفته قدیمی‌تر‌ها هیچ‌وقت رنگ خانم به خود ندیده‌اند، اما چند سالی است که این قانون نانوشته عوض شده است و پای خانم‌ها هم به قهوه‌خانه‌ها باز شده است.

 

قهوه‌خانه‌های خاص

رفتارهای سلیقه‌ای در برخورد با این قهوه‌خانه‌ها ،یکی از دغدغه‌هایی است که بقیه قهوه‌خانه‌ها دارند و همیشه گمان می‌کنند فلان قهوه‌خانه به دلیلی ارتباط‌های که دارد کمتر مورد نظارت و بازرسی قرار می‌گیرد.

مطالعه‌ی مطلب کامل در:

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/3327478185703737803

منبع:

-روزنامه فرهنگي اجتماعي جام جم (23 خرداد ماه 1397) جام‌جهانی دودزا، بهنام اکبری و غفور شیخی، شماره پياپي 5127، ص11

-بازنشر در مگ ایران

http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3757149

فرهنگ، توسعه، توازن اطلاعات، لیبرالیسم

1-جایگاه فرهنگ در توسعه

سه رکن و ستون اصلی فرهنگ

سه رکن و ستون اصلی توسعه

2-نابرابری جریان اطلاعات در دنیای غرب و اسلام

مورد اول:

1-چه اطلاعاتی؟ (ذات و ماهیت و اهمیت و انواع اطلاعات و سندیت)

2- با چه ابزار و شکلی؟ (موتورهای جستجو، تولید محتوا، رسانه، اینترنت، نرم افزار، تبلیغات و...)

3- توسط چه متخصصانی؟ (مولدان و سازندگان، توزیع کنندگان، )

4- با چقدر هزینه؟ (پول، نفرات، معاملات، ترفند و شبنامه، جعل و خبرسازی و...)

5-چرا و با چه اهداف و نتایجی؟ (جهت دادن به افکار عمومی، رد کردن گم، افزایش فروش، جذب پیرو و مقلد، تضعیف رقبا، اهرم فشار و...)

مورد دوم:

 

3-لیبرالیسم و نقد آن

لیبرالیسم فلسفه‌ای سیاسی است که برای حقوق مدنی و سیاسی افراد اهمیت زیادی قائل است. لیبرال‌ها خواستار تضمین قلمرو برای آزادی شخصی افراد هستند که شامل آزادی وجدان، سخن، انجمن و اشتغال است و دولت جز برای حمایت از دیگران در برابر زیان حق دخالت در امور را ندارد.جان سالوین شاپیرو لیبرالیسم را این‌طور تعریف کرده است:

«لیبرالیسم را می‌توان به‌طور دقیق نگرشی به زندگی و مسائل آن وصف کرد که تأکیدش بر ارزش‌هایی همچون آزادی برای افراد، اقلیت‌ها و ملت‌هاست.»

انواع لیبرالیسم

لیبرالیسم را در پنج دسته تقسیم‌بندی می‌کنند:

1. لیبرالیسم فرهنگی: حمایت از اندیشه بیان در آزادی‌های فردی و اجتماعی و ترویج فرصت‌های آزادی و انعطاف‌پذیری اخلاقی و... 
2. لیبرالیسم دینی: دین امری شخصی است و حقایق دینی با هیچ مقطعی از تاریخ و فرهنگ گرده نخورده است. 
3. لیبرالیسم اخلاقی: معیار تشخیص خوب و بد هر چیز، خود انسان است و به همین دلیل امیال ظاهری انسان‌ها همان میل‌های واقعی آن‌هاست و باید به آن احترام گذاشت. 
4. لیبرالیسم اقتصادی: دفاع از حریم مالکیت خصوصی و سرمایه‌داری و دخالت حداقلی دولت بر فعالیت‌های اقتصادی افراد 
5. لیبرالیسم سیاسی: باورها و اعتقادات هر کسی قابل احترام است و دولت باید زمینه‌ای فراهم کند که هر کسی بتواند مراسم مذهبی خود را داشته باشد. بعضی از صاحب نظران انواع دیگری از لیبرالیسم را هم تعریف کرده‌اند؛ از جمله لیبرالیسم کلاسیک، لیبرالیسم  دموکراسی و  نئولیبرالیسم.

اصول لیبرالیسم

لیبرالیسم هم مانند هر مکتب دیگری اصول و مبانی خاص خودش را دارد که عبارت‌اند از:

1. فردگرایی: رکن اصلی لیبرالیسم که نشان‌دهنده آن است که فرد و حقوق او بر همه چیز مقدم است. 
2. اصالت آزادی: آزادی بالاترین ارزش‌هاست و هیچ مانعی نمی‌توان بر سر راه آن قرار داد و تنها حد موجود برای آن، آزادی سایر افراد است. 
3. انسان‌مداری (Humanism): هر چیزی حتی اخلاق و دین باید بر اساس میل و نیاز انسان‌ها تعریف شود. به عبارت دیگر این دین و اخلاق است که خود را با انسان هماهنگ می‌کند. 
4. سکولاریسم (Secularism): دین از امور روزمره زندگی جداست و نمی‌توان آن را در مسائل زندگی دخالت داد. 
5. سرمایه‌داری (Capitalism): لیبرالیسم با سرمایه‌داری و اقتصاد بازار رابطه تنگاتنگی دارد. 
6. عقل‌گرایی: عقل و خرد آدمی برای هر کاری کفایت می‌کند.

سایر اصول لیبرالیسم عبارت‌اند از: تجربه‌گرایی، علم‌گرایی، سنت ستیزی، تجددگرایی، پلورالیسم معرفتی، پیشرفت باوری،  تساهل  و تسامح.
لیبرالیسم و اسلام

با توجه به تعریفی که از لیبرالیسم داشتیم می‌توان نتیجه گرفت که هیچ وجه تشابهی میان اسلام و لیبرالیسم وجود ندارد. از جمله تضادهای اسلام و لیبرالیسم به این شرح است:

• اسلام مخالف آزادی و سرمایه‌داری به سبک لیبرالیستی است. اسلام ترویج عقاید گمراه کننده را ممنوع می‌داند و با فروش کتاب‌های گمراه کننده مخالف است.
• آزادی از دیدگاه اسلام شامل بعد مادی و معنوی انسان می‌شود اما لیبرالیست‌ها فقط بعد مادی انسان را مشمول آزادی می‌دانند.
• اسلام بر خدامداری تأکید دارد و قانون‌گذار اصلی از نظر اسلام خداست.

انسان غیرموقعیت‌مند، فردگرایی غیراجتماعی، جهانشمول‌گرایی، ذهنی‌گرایی و بی‌طرفی مهم‌ترین مواضع لیبرالیسم است که اجتماع‌گرایان آن را نقد کرده‌اند. اجتماع‌گرایان معتقدند فرد را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن زمینه و متن فرهنگی و اجتماعی‌ای تصور کرد که فرد خود بخشی از آن است. همان‌گونه که زبان و فلسفه زمینه‌محوراست، فرد نیز در زمینه‌های بسیار متفاوت فرهنگی تبیین و تعریف می‌شود. بنابراین، نمی‌توان برای آن ویژگی‌های جهانشمول ارائه کرد. اجتماعی بودن «خود» موجب می‌شود نتوان آن را از ویژگی‌هایش جدا کرد و قواعدی بی‌طرف و غیرمرتبط با برداشتی از خیر برای بنا نهادن اجتماعات سیاسی ارائه کرد. سیاست و سعادت از نظر اجتماع‌گریان بر خلاف لیبرال‌ها، تفکیک‌ناپذیرند.

چهار متفکر برجستهٔ جامعه‌گرا یعنی سندل، مکینتایر، تیلور و والتسر.

این موضوعات نقد عبارت‌اند از: رابطه فرد و جامعه، رابطه حق و خیر، جهان شمولى ارزش‌­هاى لیبرالى و ادعاى بى‌طرفى.

 اصول و آموزه های اسلامی در تقابل آشکار با این تلقی از لیبرالیسم است و این موضوع را در سه محور (آزادی، حق و خیر و فرد و جامعه) دنبال می کند . می توان لیبرالیسم را تعهد به مجموعه ای از باورها و ارزش های مبهم و کلی مانند آزادی و استقلال فرد دانست . ازاین رو، لیبرال ها به طور سنتی از کاپیتالیسم و بازار آزاد اقتصاد، مالکیت خصوصی، آزادی اندیشه و بیان و مذهب، حقوق و آزادی های سیاسی و محدود کردن حریم دولت دفاع کرده اند; گرچه در هر یک از این عرصه ها با اختلاف نظرهایی روبه رو هستیم، اما با تسامح می توان ادعا کرد که نحله های لیبرال، آزادی فرد را بالاترین ارزش سیاسی می دانند مالکیت خصوصی، آزادی های فردی، تساهل سیاسی و مذهبی و سیستم بازار آزاد از زمره ارزش های مورد تاکید لیبرال هاست; حال آنکه اگر در همه امور میزان خواست و رای اکثریت باشد.

 

مناسبت فروشی بنگاه های اقتصادی

رویای حمایت از مصرف کننده

غفور شیخی، کارشناس جامعه‌شناسی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم دلایل مختلفی را برای این رفتار نامناسب بنگاه‌های اقتصادی بیان می‌کند. او می‌گوید: بخش فرهنگی بنگاه اقتصادی که شامل تعامل و رفتار اجتماعی، مدیریت، نیروی کار و قوانین است، منعکس از سه عامل است؛ وضعیت بازار، رفتار دولت و رفتار بنگاه‌های کلان.

آن‌طور که شیخی می‌گویدطرح وعده‌هایی که هیچ ضمانتی ندارد فراگیر شده و در چنین جامعه‌ای بنگاه‌های اقتصادی از این خلآ فرهنگی سوء‌استفاده می‌کنند.این جامعه‌شناس، مهم‌ترین تاثیر محقق نشدن وعده‌ها در فروش‌های مناسبتی را افزایش بی‌اعتمادی و ترویج دروغ و فریب در جامعه می‌داند.

شیخی می‌گوید: در بلند‌مدت بنگاه‌های اقتصادی از وعده‌های دروغ خود زیان می‌بینند زیرا وعده دروغ فقط قادر است در کوتاه مدت پول‌های سرگردان را جمع کند. او اگرچه نبود نظارت بر عملکرد بنگاه‌ها را زمینه‌ساز وعده‌های دروغ می‌داند، اما نبود حمایت از مصرف‌کننده و زمانبر بودن روند شکایت را هم عاملی معرفی می‌کند که سبب می‌شود تخلفات بنگاه‌های اقتصادی پیگیری نشود. با توجه به نظر کارشناسان باید برای کاهش آسیب وعده‌های پوچ برخی شرکت‌ها و سوء‌استفاده آنها از مناسبت‌های تقویم و آگاهی شهروندان تلاش کرد تا بدون تجزیه و تحلیل به تبلیغات اعتماد نکنند.

 

راه‌های کاهش فریب

برای آن‌که بنگاه‌های اقتصادی کمتر به تبلیغات دروغین در مناسبت‌های مختلف روی بیاورند، باید بخش نظارت اصناف تقویت شود. کارشناسان اصناف علاوه بر نظارت بر مسائل بهداشتی، تحقق وعده‌های تبلیغاتی بنگاه‌های اقتصادی را هم مد نظر داشته باشند. مستند‌سازی تبلیغات بنگاه‌های اقتصادی نیز باید در دستور‌کار قرار گیرد. وقتی شرکتی در سطح کشور وعده‌هایی می‌دهد، دولت باید این وعده‌ها را مستند‌سازی و مشخص کند چقدر از وعده‌ها عملی شده است. علاوه بر این فرهنگ مطالبه‌گری نیز باید در بین شهروندان گسترش پیدا کند.

منبع:

جام‌جم، روزنامه فرهنگی-اجتماعی صبح ایران (8خرداد1397) مناسبت‌فروشی، شماره پیاپی 5118، بخش جامعه، ص15

ادامه نوشته