تصویرهای ذهنی درباره دستفروشان مدتی است تغییر کرده؛ تا چند وقت پیش اگر با شنیدن کلمه دستفروش یاد افرادی می‌افتادیم که اغلب از طبقه پایین جامعه بودند اما مشکلات معیشتی و البته تغییر سلیقه‌ها، پای بسیاری از افراد طبقه متوسط را هم به پیاده‌روها باز کرده است.
البته اجناس آنها فرق می‌کند و به جای لیف و کیسه در بساط‌شان می‌توان اجناسی مثل صنایع دستی را دید اما چیزی که عیان است این که دستفروشی مختص یک طبقه نیست. اتفاقی که به باور غفور شیخی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه یک زنگ خطر است.
وی در این باره به جام‌جم می‌گوید: وقتی نابسامانی اقتصادی روی می‌دهد، مفهوم طبقه به‌هم می‌خورد. چیزی که جامعه‌شناسان آن را با عنوان «به‌هم ریختگی طبقاتی» می‌شناسند.
هر جامعه‌ای را می‌توان به سه طبقه بالا، متوسط و پایین تقسیم کرد. این درحالی است که همه این طبقات خودشان به سه زیرمجموعه تقسیم می‌شوند. به عنوان مثال، طبقه پایین تقسیم می‌شود به پایین روبه بالا، پایین متوسط و پایین روبه پایین.
آن‌طور که شیخی توضیح می‌دهد فشار اقتصادی، عدم توازن واردات و صادرات و ضعف نظارت، از دلایل این به‌هم‌ریختگی طبقاتی در پدیده دستفروشی است.
این جامعه‌شناس معتقد است، یکی دیگر از دلایل گرایش طبقه متوسط روبه پایین به دستفروشی، ضعف در نظارت است.
به گفته او باز بودن دست این طبقه در حوزه اقتصادی و نوع فروش، جنسِ در معرض فروش را هم تغییر داده، اما از همان مزیت‌های دستفروشی استفاده می‌کند.
چراکه به دلیل ضعیف شدن اقتصاد، چنین فردی دیگر نمی‌تواند مایحتاج موردنظر طبقه خود را تهیه کند.
ابوالقاسم چیذری، مدیرعامل شهربان شهرداری تهران نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید برخورد سلبی مورد نارضایتی مردم و رها کردن دستفروشان هم باز مورد شکایت آنهاست. دستفروشی معلول ناکارآمدی سیاست‌های رفع بیکاری و ایجاد اشتغال است که جمعی از هموطنان ما را با عنوان «دستفروش»، برای امرار معاش به خیابان‌ها و پیاده‌روها می‌کشاند و هنگامی که «شهرداری» طبق قانون برای رفع سدمعبر آنها اقدام می‌کند، با واکنش منفی و جبهه‌گیری خود دستفروش‌ها و «شهروندان» روبه‌رو می‌شود.
وی می‌گوید: شهر تهران تاوان ناکارآمدی دولت‌ها در حوزه اقتصاد و ایجاد شغل در شهرهای دیگر کشور را می‌دهد.
علیرضا سرحدی کارشناس حوزه ی شهری معتقد است که ساماندهی به این مفهوم که دستفروشان را جمع و متمرکز کنیم در یک سوله یا بازار، تقلیل دادن این مساله و به نوعی سطحی‌نگری به این پدیده است.
براساس اطلاعاتی که وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی حدود دوسال پیش منتشر کرد حدود 90درصد دستفروشان شغل دیگری ندارند به گواه این تحقیقات 31 درصد آنها حتی یارانه هم نمی‌گیرند. 36 درصد آنها پیش از روی‌آوردن به شغل دستفروشی کارگر ماهر و 21 درصد آنها کارگر ساده یا کارگر کارخانه بوده‌اند
حداقل کاری که مسئولان می‌توانند انجام دهند، الگوبرداری از سایر کشورهاست که در کلانشهرها و شهرهای کوچک مناطقی مناسب و قابل دسترس را به آنها اختصاص داده‌اند.
ادامه...
علاقه ام به بحث های گروهی و تخصصی به ویژه حوزه ی جامعه شناسی و پژوهشگری است. از منتقدان گرامی درخواست دارم مرا یاری و راهنمایی فرمایند. متشکرم.