عمده ترین دلایل و عوامل گرایش به چالشانگیزی و مشارکت چالشیان
1-هر نرم افزاری خاصیتها و ویژگیهای خود را به همراه دارد مثلاً تلگرام بحث برانگیزی، اینستا چالشسازی و فیسبوک دوستیابی و غیره.
2- برای هر جامعه تفریح، تنوع، تغییر، فان و غیره لازم است و نباید زیاد حساس شد بلکه باید به حساب طبیعی بودن گذاشت اما این تا زمانی قابل قبول است که اولا از حد معقول و نرمال جامعه نگذرد ثانیاً مشکلات قانونی و جرائم رایانهای ایجاد نکند.
3- واگرایی علیه ساختار یکی از علل گرایش کاربران به چالشهای مختلف است. مانند روزهی سکوت سیاهپوستان در مقابل تبعیض نژادی. بسیاری از جوانان و کاربران نیز علیه سلطهی فرهنگی اقتدارگرای آمرانهی ساختار سنتی با چنین چالشهای اینستاگرامی، واگرایی را به نمایش میگذارند.
4- همگرایی درون اعضایی نیز جهت نشان دادن همبستگی گروهی و ایجاد جو صمیمیت بین کاربران از دیگر عوامل و اهداف چالشبرانگیزان است.
5- سنجش تاثیر و تاثّر. مدیران سیاسی و شبکههای مجازی هر از گاهی نماد و علائم و تلنگر و فرکانسهایی به جامعه می فرستند تا واکنشها و نوع و میزان و علایق کاربران را سنجش کنند و سپس برای بعضی موارد برنامه ریزی نمایند. مثل چالش بوسه در جوامع مسلمان.
6-خلا داخلی و نبود تفریح و سرگرمی و اشتیاق کاربران به خودگردانی فرهنگی از دیگر عوامل موثر به نظر می رسد.
7- رده و رِنج سنی چالشیان عموماً نوجوانان و جوانان هستند که علاقه و جرات خودنمایشی دارند.
8-نمونه های تاریخی چالشسازی در گذشته نیز وجود داشته است مانند داستان محتسبی که شبانه بر در منزل فردی علامت میزند تا فردا با روشنی هوا به حسابش برسد و فردا می بیند که تمام درهای آن محله علامت خوردهاند. یا چالش الله اکبرگویان شبهای بامهای اوایل انقلاب از سوی مردم. قضیه سر به داران و ادعای همه به اینکه آنان قاتل مغولان بوده اند. انواع چالش و نمایش و رزمآزمایی که در اشعار نظامی و مولانا و... دیده می شود.
9- بجای چالشهراسی با شگردهای بومیسازی به سوی چالشسازی سالم و پویا پیش برویم. مانند چالش کتابخوانی، حفاظت از محیط زیست، اهتمام به آب و صدها باور و ارزش دیگر که امکان تبدیل به چالش و بهره گیری از فرصتها را میدهد.
10- قائل به تفکیک و تقسیم بندی چالشها باشیم مانند چالشهای اختلالی (مانند نهنگ آبی)، تفریحی (مانند بسیاری از چالشهای اینستا، آب بازی، پیاده شدن از ماشین خلاص و...)، ویژه (برنامه ریزی شده برای اهدافی خاص مانند راه رفتن/نرفتن گربه بر کتاب مقدس مسلمانان)، معمولی یا عمومی، تجاری-تبلیغی و نمایشی (مانند سطل آب یخ و...) و بدانیم که همهی آنها خطرناک و از چالش به چاه افتادن نیستند.
هوشیاری در مقابل چالشها
عمر چالشهای دنیای مجازی اما زیاد نیست. کاربران فعال این دنیای رنگارنگ هربار دل به یک ایده و حرکت میبندند و به یک شکل خودشان را به نمایش میگذارند و میشوند یکی از حلقههای زنجیر! دوام این زنجیر اما کوتاه است؛ دقیق تر که بخواهید درست تا چالش بعدی، تا همان موقع که یک موج جدید، یک حرکت عجیب و دور از ذهن دیگر از راه برسد و مجازی بازها را با خودش همراه کند! عمر چالشهای دنیای مجازی همین قدر کوتاه است؛ خصوصیتی که غفور شیخی ترجیح میدهد آن را مشخصه شبکه اجتماعی ای مثل اینستاگرام بداند.
این جامعه شناس و استاد دانشگاه به ما میگوید: هرکدام از شبکههای مجازی با یک خصوصیت شناخته میشوند، همان طور که خصوصیت تلگرام بحث برانگیزی و نقد است، یا خصوصیت فیسبوک دوستیابی است، اینستاگرام هم طوری طراحی شده که چالش برانگیز باشد.
شیخی اما تاکید میکند پشت سر خیلی از چالشها گاهی یک برنامه ریزی و سازماندهی قوی قرار دارد و در موارد زیادی هم چالش، تنها به یک پدیده سطحی و کمعمق و کم اثر اشاره دارد.
منبع:
از چالش به چاله (10 اردیبهشت 1397) جام جم، ش 5095، ص17
http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/3273714354788611753
