مهندسی فرهنگی: اهمیت و شاخص ها
مهندسی فرهنگی
این مطلب صرفاً به معرفی مهندسی فرهنگی کل کشور و نقشه اصلی آن می پردازد و لازم است که این نقشه مهندسی نصب العین تمامی نهادها، ارگان ها، ادارات و مراکز آموزشی، فرهنگی و هنری قرار بگیرد تا همواره آرمان ها و اهداف کلی فرهنگی کشور خاطرنشان عموم باشد. «فرهنگ، مبدأ همه خوشبختي‌ها و بدبختي‌هاي ملّت است...آن چيزى كه ملت‌ها را مىسازد فرهنگ صحيح است...اگر فرهنگ درست بشود يك مملكت اصلاح مىشود»(صحيفه نور، ج15، ص16).
مهندسی فرهنگی همان فرایند بازشناسی، آسیب شناسی، پالایش و ارتقابخشی فرهنگ و جهت‌دهی آن بر پایه هویت اصیل اسلامی- ایرانی با توجه به شرایط و مقتضیات ملی و جهانی است و لازمه آن پایش فرهنگی است. به این معنی که مطالعه، بررسي و تحليل الگوی ارزش‌ها، هنجارها، رفتارها، مصنوعات و نمادهای فرهنگی کشور به منظور مساله‌شناسي فرهنگي و اعمال مدیریت راهبردی فرهنگی در سطوح مختلف متناسب با نقشه مهندسی فرهنگی کشور لازم است و باید تدوین و اجرا شود.
به زبان ساده، وقتی نقشه مهندسی ساختمان را می کشید یعنی مشخص می شود که چند طبقه، چند واحد با چه سایز آرماتور و کیفیت بتن و... آن را می سازید. وقتی نقشه مهندسی فرهنگی نیز مشخص شد یعنی چه ارزش هایی در جامعه باید ترویج شود، آموزش و پرورش و رسانه ملی و آموزش عالی به کدام سمت و سو برود، در اخلاق، اقتصاد و اجتماع چگونه باشیم و...
«مهندسی فرهنگی و موضوع تحول و نوسازی در نظام آموزشی و علمی کشور اعم از آموزش عالی و آموزش و پرورش و نیز تحول در علوم انسانی که در دوره های گذشته نیز مورد تأکید بوده است، هنوز به سرانجام مطلوب نرسیده است، به تعویق افتادن این امور خسارت بزرگی متوجه انقلاب اسلامی خواهد کرد، لذا باید این امور جدی تر گرفته شوند»(حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی برای دوره جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی (1393/07/26).
مهندسی فرهنگی در 12 بخش تدوین شده است:اخلاق، عقلانیت، عدالت، هویت، سرمایه اجتماعی، نظم اجتماعی، وحدت و انسجام، استقلال فکری و ملی، تعاملات فرهنگی بین المللی، بهداشت جسمی و روانی، کالاهاو خدمات فرهنگی، خانواده.
|
بخش |
بُعد |
مانندِ (شاخص) |
|
اخلاق |
سیاسی (حاکمان، احزاب) اجتماعی(خانواد، شهروندی) اقتصادی عمومی (خصائل) |
عدم خودباختگی و دنیاطلبی احترام به زن، صله رحم انسانیت، وقف، انفاق خودسازی، شجاعت، صبر |
|
عقلانیت |
بصیرت تفکر نقدپذیری علم و دانش آینده نگری خلاقیت حرفه ای گرایی اعتدال بهره وری |
آزاداندیشی، حق معیاری پرهیز از رفتار احساسی پرهیز از تعصب جایگاه پژوهش، حمایت آینده پژوهی گسترش نوآوری، حمایت رجوع به متخصص پرهیز از افراط و تفریط کیفیت گرایی |
|
عدالت |
فرهنگی سیاسی اقتصادی اجتماعی قضایی |
فرصت برابر آموزشی شایسته سالاری توزیع عادلانه ثروت و فرصت مشارکت همگانی و حاکمیت قانون قضاوت و اجرای عادلانه |
|
هویت -ملی
-دینی
-انقلابی
|
زبان و ادبیات فارسی تاریخ سرزمین فرهنگ و میراث فرهنگی اجتماعی سیاسی اعتقادی رفتاری سیاسی فرهنگی تاریخی استکبارستیزی مبارزه با تحجر و التقاط؛ حمایت از مستضعفین؛ تعهد به حفظ نظام ج.ا.ا؛ نفی سلطه؛ ایثار و شهادت؛ التزام به ولایت فقیه؛ اعتقاد به امام خمینی؛ آگاهی به تاریخ انقلاب و قانون |
علاقه و افتخار به خط و زبان فارسی دانش تاریخی و تعلق داشتن علاقه و افتخار به سرزمین و پرچم آشنایی با نماد و اسطوره ها علاقه به مردم ایران و ترجیح آنها احساس غرور و تعهد و رضایت سیاسی توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد التزام به فروع و احکام شرع احساس غرور و تعهد مسلمانی احساس تعلق به فرهنگ و نماداسلام آگاهی از تاریخ اسلام مستکبربودن آمریکا و اسرائیل
|
|
سرمایه اجتماعی |
مشارکت اعتماد رضایت |
شرکت در انتخابات، راهپیمایی و احزاب اعتماد به مسئولین، افراد و نهادی خانوادگی، شغلی، اجتماعی، سیاسی |
|
نظم اجتماعی |
جامعه پذیری قانون مندی تعهدهنجارهای مشترک امنیت اجتماعی |
آشنایی با هنجارها و ارزش ها رعایت حقوق شهروندی وجدان کاری، مسئولیت پذیری امنیت جان، مال، ناموس و حریم |
|
وحدت و انسجام |
تقریب مذاهب ارزش های مشترک اتحاد در برابر دشمن اتحاد قوا خرده فرهنگ ها روابط بین قومی غرور و عزت ملی محوریت منافع ملی وحدت دولت و ملت |
نمادهای مشترک(قرآن، پیامبر، قبله...) روحیه تعاون و تحمل کاهش اختلافات داخلی و اتحاد همسویی نظرات مسئولین احترام به تمایزفرهنگی،زبانی،مذهبی،قومی نفی قوم مداری و منازعات قومی اقتدار ملی حفظ تمامیت ارضی و بقای نظام
|
|
استقلال فکری |
خودباوری استقلال علمی |
اعتمادبه نفس فردی و ملی اهتمام به بومی گرایی، نخبگان، وحدت حوزه و دانشگاه، |
|
استقلال ملی |
اقتصادی سیاسی فرهنگی |
فرهنگ کار و تلاش و پرداخت مالیات آگاهی سیاسی و پرهیز از خودباختگی فرهنگ جهادی و بسیجی |
|
تعاملات فرهنگی بین الملل |
ارتباطات فرهنگی تجارت فرهنگی ارتباطات رسانه ای
|
موافقت نامه ها، مهاجرت، جهانگردی صادرات و واردات محصولات فرهنگی اینترنت، ماهواره، مکتوبات |
|
بهداشت جسمی و روانی |
مهارت های زندگی ورزش اوقات فراغت آسیب های اجتماعی |
آگاهی، تصمیم گیری، همدلی، تفکر خلاق شرکت در ورزش همگانی فضا و مکان تفریحی بزهکاری، اعتیاد، فحشا، بدحجابی |
|
کالاها و خدمات فرهنگی |
رسانه مکتوب رسانه غیرمکتوب هنر میراث فرهنگی و گردشگری فضا اعتبار نیروی انسانی |
کتب غیردرسی، نشریات، مطبوعات رادیو، تلویزیون، ماهواره، اینترنت، همراه فیلم، تئاتر، موسیقی، عکس، ادبیات، تجسم موزه ها، گردشگری سینما، آتلیه، نمایشگاه، کتابخانه، کافی نت رسانه مکتوب و غیر، هنر و میراث رسانه مکتوب و غیر، هنر و میراث |
|
خانواده |
تربیتی و آموزشی عاطفی حقوقی و تکلیفی مدیریتی |
اهتمام به تحصیل و مهارت ها مهرورزی و آرامش بخشی خانواده اطاعت و احترام فرزندان نقش مدیریتی مرد و مشاوره والدین |
نقشۀ مهندسي فرهنگي كشور براي افق ايرانِ 1404 و مشتمل بر سه دورۀ زماني پنج ساله، از سال 1389 تا پايان سال 1404، تدوين شده است.
مخاطبان نقشه مهندسي فرهنگي كشورعبارتند از شهروندان و اتباع جمهوري اسلامي ايران؛ جوامع فارسي زبان؛ جهان اسلام، كشورهاي منطقه، دولت‌ها، جریان‌ها و گروه‌های معارض و يا متخاصم عليه منافع ملي جمهوري اسلامي ايران؛جامعه جهاني و سازمان‌هاي بين‌المللي.
علاقه ام به بحث های گروهی و تخصصی به ویژه حوزه ی جامعه شناسی و پژوهشگری است. از منتقدان گرامی درخواست دارم مرا یاری و راهنمایی فرمایند. متشکرم.